Hướng dẫn An toàn phòng cháy chữa cháy trong quá trình sử dụng gas

An toàn PCCC trong quá trình sử dụng gas

Gas là một chất rất thông dụng và hữu ích trong cuộc sống của chúng ta .Tuy nhiên , gas cũng có những mặt trái có tác động nguy hiểm ngược lại nếu như ta không biết cách phòng tránh và sử dụng làm cho nó cháy, nổ đem lại kết quả không lường, đi trái lại ý muốn gây nguy hiểm cho tính mạng cũng như của cải vật chất của mỗi chúng ta .Sau đây là một số đặc tính của Gas liên quan đến công tác PCCC và việc phòng cháy trong quá trình sử dụng Gas:

Thiết bị bảo hộ

  1 - Một số đặc tính của Gas có liên quan tới công tác PCCC.

Gas hay còn được gọi là khí đốt hóa lỏng viết tắt là LPG (Liquified Petroleum Gas), là sản phẩm thu được từ quá trình chế biến dầu mỏ, thành phần bao gồm hỗn hợp của nhiều hydrocacbon parafin mà chủ yếu là propan và butan . Tỷ lệ của propan và butan trong thành phần khí đốt hóa lỏng phụ thuộc vào mỗi hãng sản xuất (Petrolimex , Sell, Total, Thăng Long ...). Đối với LPG của Petrolimex tỷ lệ propan và butan là từ 30/70 đến 50/50 về thể tích.

Về trạng thái tồn tại

LPG ở thể lỏng và hơi đều không màu, không mùi. Vì lý do an toàn nên LPG được pha thêm chất tạo mùi để dễ phát hiện rò rỉ . Thông thường LPG thương mại được pha thêm chất tạo mùi EtylMecaptan có mùi đặc trưng , khí này hòa tan tốt trong LPG , không độc , không ăn mòn kim loại và có tốc độ bay hơi gần LPG nên nồng độ trong LPG không đổi cho đến khi bình chứa được sử dụng hết . Theo các tiêu chuẩn an toàn, nồng độ pha chế tạo mùi phải thích hợp để chúng ta có thể phát hiện được hơi gas rò rỉ khi đạt nồng độ bằng 1/5 lần giới hạn nồng độ bốc cháy thấp.

Ở điều kiện nhiệt độ và áp suất thường , LGP tồn tại ở trạng thái khí. Tuy nhiên, do LPG có tỷ số dãn nở thể tích lớn nên để thuận tiện và kinh tế trong quá trình bảo quản , vận chuyển và sử dụng, LPG thường được hóa lỏng bằng cách nén vào các bình chứa chịu áp lực ở nhiệt độ thường hoặc làm lạnh để hóa lỏng ở nhiệt độ thấp.

Nhiệt độ sôi: Nhiệt độ sôi của khí đốt hóa lỏng thấp.

Ở áp suất khí quyển : Propan sôi ở -42 độ C và Butan ở -0,5 độ C

Do đó ở nhiệt độ và áp suất thường LPG bay dữ dội dẫn đến nguy cơ tạo thành cùng NHCN rộng lớn nếu bị thoát ra ngoài môi trường khi thiết bị chứa không kín hoặc bị rò rỉ.

Tỷ trọng

- Tỷ trọng ở thể lỏng :

Ở điều kiện nhiệt độ 15 độ C và áp suất 760mmHg, tỷ trọng của Propan lỏng bằng 0,51 còn của Butan lỏng bằng 0,575.

Như vậy, ở thể lỏng LPG nhẹ hơn nước . Mặt khác LPG không tan trong nước nên nếu thoát ra có thể nổi và cháy trên mặt nước.

- Tỷ trọng ở thể khí :

Ở điều kiện nhiệt độ 15 độ C và áp suất 760mmHg, tỷ trọng của propan khí bằng 1,52 còn của Butan khí bằng 2,01.

Như vậy, ở thể khí LPG nặng hơn không khí gấp 2 lần.

Dẫn đến , khi thoát ra ngoài, hơi gas sẽ tích tụ ở những chỗ trũng,chỗ kín (như rãnh nước, hố ga...) tạo thành nồng độ NHCN.

Tính dãn nở

Sự dãn nở nhiệt của LPG lớn (gấp 15-20 lần của nước, và lớn gấp nhiều lần so với các sản phẩm dầu mỏ khác).

Dẫn đến bình chứa, bồn chứa LPG chỉ chứa đến 80-85% dung dịch để LPG cỏ thể dãn nở mà không phá hủy thiết bị chứa khi nhiệt độ tăng.

Khi chuyển sang pha hơi thể tích tăng gần 250 lần so với thể tích lỏng.

2 - Phòng cháy trong quá trình sử dụng Gas

Bếp gas

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại bếp gas của nhiều hãng khác nhau (Rinnai, Paloma, National ...), các bếp có thể là bếp đơn , có thể là bếp đôi, có lò nướng hoặc không có lò nướng...

Tuy nhiên, chúng ta nên sử dụng các thiết bị có các bộ phận an toàn như sau ( không phải loại nào cũng có):

- Rơ le an toàn khi tắt lửa :

Khi bếp bị tắt lửa đột ngột (thông thường do để ngọn lửa nhỏ) như gió thổi, nước trào... làm nhiệt độ giảm nhanh, cặp lưỡng kim pin nhiệt điện ngay lập tức đóng van gas lại không cho gas phun ra ngoài.

Trường hợp bếp không có loại Rơ le an toàn này khi lửa tắt gas tiếp tục phun ra ngoài hỗn hợp với ôxy không khí tạo thành môi trường nguy hiểm cháy nổ. Thời gian phun càng lâu vùng ngay hiểm cháy nổ càng nan rộng có thể gặp nguồn nhiệt gây cháy nổ.

- Rơ le an toàn khi quá nhiệt : Do sơ xuất , làm cạn phần lỏng đang sôi (nước, dầu, mỡ...) làm nhiệt độ tăng cao , đến 260 độ C đầu cảm sẽ điều khiển van gas đóng làm tắt ngọn lửa.

Bình gas

LPG sử dụng trong dân dụng thường được chứa trong các bình nhỏ 9kg, 12kg, 13kg. Các bình chứa trước khi đem đi sử dụng, lưu hành trên thị trường đều đã được các Trung tâm kiểm định kỹ thuật an toàn khám nghiệm, thử áp lực và Thanh tra Bộ lao động - Thương binh xã hội cấp giấy chứng nhận đạt yêu cầu sử dụng và lưu hành.

Bình gas được chế tạo bằng thép đặc biệt chịu áp lực, áp suất thử thủy lực là 34 kg/cm2 trong khi áp suất làm việc cực đại của LPG chứa trong bình ở điều kiện nhiệt độ bình thường khoảng 6kg/cm2

Theo quy định hiện hành, cứ sau 5 năm các bình chữa cháy này lại được kiểm định và cấp phép lại, sau đó mới được tiếp tục lưu hành trên thị trường.

Đồ bảo hộ lao động

Hiện nay trên thị trường bình gas có thể nhập từ nước ngoài hoặc sản xuất tại Việt Nam, chất lượng các bình này đều tương đương.

Chúng ta có thể căn cứ thông tin được dập chìm trên bình gas đẻ có thể rõ nguồn gốc xuất xứ :

- Petrolimex PN 89980 (hoặc SN8) : Mã hiệu đăng ký của bình.

- DOT 4BA - 240 : Tiêu chuẩn thiết kế, chế tạo bình.

- PROPANE 11KG : Nếu chỉ chứa Propan, cho phép chứa đến 11 kg

- BUTAN 13 KG : Nếu chỉ chứa Propan, cho phép chứa đến 11 kg

- T.P 34 kg/cm vuông : Bình được thuer áp suất (Test Pressure) đến 34 kg/cm2

- W.C.26.2 LTS : Dung tích (Water Capacity) của bình là 26,2 lít.

- T.W 13.1 KG : Khối lượng vỏ bình ( Tare Weight) là 13,1 kg

- TESTED 2004 : Thời điểm cơ quan giám định kiểm tra

- PROPERTY OF PETROLIMEX : Sở hữu là Petrolimex ( chỉ có ở bình chế tạo tại Việt Nam)

- MANUFACTURED BY BINH AN: Tên nhà sản xuất ( chỉ có ở bình chế tạo tại Việt Nam)

Van bình , van an toàn

Các loại bình gas đều được lắp đặt van bình và van an toàn . Thông thường van an toàn được lắp đặt gắn liền với van bình. Van an toàn tự động làm việc khi áp suẩt trong bình tăng lên đến 26 kg /cm2, xả hơi gas ra ngoài làm giảm áp suất và nhiệt độ trong bình.

Đối với bình gas của hãng Petrolimex thông thường được lắp van của hãng Kosan (Đan Mạch) hoặc Comap( Pháp).

Van bình 12kg thông thường sử dụng trong các gia đình là kiểu vặn bằng tay.

Điều áp

LPG tồn chứa trong bình ở áp suất hơi bão hòa khoảng 6kg/cm2 cao hơn nhiều so với áp suất làm việc của các thiết bị sử dụng . Do đó, điều áp có nhiệm vụ điều tiết áp suất của hơi gas, nhằm cung cấp cho thiết bị một lượng gas nhất định, giữ cho ngọn lửa dù đầy hay vơi.

Một số loại điều áp thông thường

+ Điều áp Kosan (Đan Mạch) dùng cho bình 9,13 kg : Liên kết với bình bằng khớp có ba bi cầu và vành nhựa . Nếu nhiệt độ cao ở khu vực điều áp, vành nhựa chảy mềm tự động tách đều áp ra khỏi bình, van bình tự động đóng ngừng cấp gas cho thiết bị .

Loại điều áp này không điều chỉnh được áp suất cấp gas

+ Điều áp cao áp HP : Liên kết với bình như trên nhưng có thể điều chỉnh áp suất cấp gas(0-2,5kg/cm2), thích hợp cho các thiết bị có công suất tiêu thụ lớn.

Một số loại điều áp có gắn thêm van tự động để ngắt gas xì ra ngoài khi ống dẫn bị đứt hoặc tuột. Trong sử dụng chúng ta nên chọn loại điều áp này để đảm bảo an toàn.

Trong qúa trình lắp đặt

* Lắp đặt bếp gas

- Vị trí : Đặt ở nơi thông thoáng, nhưng tránh gió lùa trực tiếp, không đặt ở nơi ẩm ướt hoặc nơi có môi trường ăn mòn.

Bếp đặt cách mặt tường các bên 15cm, các vật treo phía dưới tối thiểu 1,5m .

* Bình gas

Bình gas phải đặt ở trạng thái thẳng đứng khi sử dụng.

Nơi để bình phải thoáng khí, dễ thấy

Bình gas phải đặt cách xa nguồn nhiệt và nơi có thể phát sinh tia lửa(ổ cắm, công tắc, thiết bị điện...) tối thiểu 1,5m.

* Điều áp, ống dẫn, kẹp ống

Với điều áp thông thường (sử dụng cho bình 12kg ở các hộ gia đình có liên kết ren với van bình. Khi lắp cần vặn ren chặt ròi có thể kiểm tra bằng nước xà phòng để đảm bảo độ kín .

Với điều áp KOSAN kiểu "click - on" chỉ cần kéo vành nhựa phía dưới van và ấn van vào bình gas. Sau đó ấn vành nhựa xuống, kiểm tra bằng cách xoay và nhấc nhẹ điều áp lên, nếu thấy chặt và không bị rời ra thì đã được.

Lắp ống dẫn gas giữa bình và bếp phải đảm bảo độ kín, phải sử dụng kẹp ống đúng tiêu chuẩn kẹp chặt để tránh bị tuột hoặc bị rò rỉ. Sau khi lắp xong tốt nhất là nên kiểm tra độ kín bằng nước xà phòng, ống dẫn không nên để dài quá 2m, nên chọn các loại ống mà bên trong có lớp lõi thép bảo vệ.

Cách giải quyết sự cố rò rỉ gas

Quá trình sử dụng gas phải thường xuyên kiểm tra độ kín. Nếu phát hiện có rò rỉ gas phải thực hiện các thao tác sau:

- Tắt ngay bếp và các nguồn lửa khác xung quanh khu vực đặt bình. Chú ý không đóng hoặc ngắt các công tắc, thiết bị điện để tránh phát sinh tia lửa.

- Đóng ngay van bình gas.

- Thông gió để phát tán làm giảm nồng độ hơi gas. Có thể bằng việc mở các cửa, thông gió nhân tạo an toàn hoặc sử dụng bình khí CO2, N2 để làm loãng .

- Tìm chỗ rò bằng cách quét nước xà phòng (cấm dùng ngọn lửa).

- Bịt chặt chỗ rò, có thể bằng cách trát xà phòng vào chỗ rò sau đó quấn băng keo hoặc dùng dây cao su buộc chặt lại.

- Nếu không khắc phục được rò rỉ cần mang ngay bình ra nơi trống, thoáng gió, xa cống rãnh, xa nguồn lửa và khu dân cư.

- Cảnh giới cấm lửa tại khu vực bình rò rỉ , thông báo cho các cửa hàng , đại lý hoặc các cơ quan PCCC biết để có biện pháp xử lý.

Tag: Công ty bảo hộ lao động

Nhà cung cấp
  • Veno
  • Uvex
  • Steel bule
  • Rw
  • Regeltex
  • Nomex
  • Newtex
  • Nederman
  • Msa
  • Krusher
  • Ansell splash
  • Kcl
  • Intespiro
  • Haws
  • Camp safety
  • 3m